حضرت زهرا(س)؛ محكم «كتاب الله الناطق» و ملاك فهم متشابهات سيره معصومين(ع)
ریاحین ـ حجت‌الاسلام والمسلمين مهدی رستم‌نژاد، عضو هيئت علمی جامعةالمصطفی(ص) العالمية، در گفت‌وگو با خبرگزاری بين‌المللی قرآن (ايكنا)، با اشاره به عبارات فاخر و عظيم ائمه معصومين(ع) در مورد مادر بزرگوارشان حضرت فاطمه زهرا(س)، به تفسير اين مطلب كه ائمه معصومين(ع)، مادر خود را حجت بر حجج الهی و در واقع حجت بر خود خوانده‌اند، پرداخت.
رستم‌نژاد با اشاره به امكان ارائه تفاسير و تأويلات گوناگون برای اين مطلب، در توضيح يكی از مهم‌ترين اين تأويلات گفت: قرآن دارای محكمات و متشابهات است و در ارتباط با محكمات، قرآن اين تعبير را به كار برده است كه «هُنَّ أُمُّ الْكِتَابِ؛ آنها اساس كتابند»(آل‌عمران/7). «اُم الكتاب» يا مادر كتاب در اين جا به معنای ريشه كتاب است و در واقع مادر هم به اعتبار اين كه نسبت به فرزند ريشه است، «اُم» خوانده می‌شود. محكمات هم به اين دليل ريشه كتاب هستند كه متشابهات بايد در كنار آنها قرار بگيرند و براساس آنها فهميده شوند.
وی افزود: متشابهات می‌توانند مورد سوء استفاده ديگران قرار بگيرند و افرادی به دليل ذات ناپاك خود و با استفاده نادرست از قرآن، دچار گمراهی شوند و برای اينكه اين اتفاق نيفتد، بايد متشابهات با محكمات كه ريشه است، تفسير شوند و با رد معنای متشابه به محكم و خارج كردن معنای آن از تشابه فهميده شوند. اين فرمولی است كه بر كتاب الله الصامت، يعنی قرآن، حاكم است.
رستم‌نژاد با بيان اينكه اين فرمول در مورد اهل بيت(ع) به عنوان كتاب الله الناطق نيز صادق است، اظهار كرد: در ارتباط با اهل بيت(ع) نيز گاهی كارهايی صورت می‌گيرد كه بر حسب ظاهر، برای عده‌ای متشابه است؛ برای مثال می‌بينيم كه امام رضا(ع) ولايت عهدی را قبول می‌كند، امام حسن(ع) تن به صلح می‌دهد، يا اميرالمؤمنين(ع) سكوت می‌كند يا حتی خود پيغمبر عظيم الشأن اسلام(ص) گاه برخی ملاحظات را در نظر می‌گيرند و حتی گاه در كلمات اهل بيت(ع) می‌بينيم كه به طواغيت زمانشان اميرالمؤمنين گفته شده است و اين‌ها همه نوعی متشابهات از سيره اهل بيت(ع) هستند.
عضو هيئت علمی جامعةالمصطفی(ص) العالمية با اشاره به ضرورت در دست داشتن ملاك و معياری برای تفسير اين موارد متشابه، حضرت زهرا(س) و سيره او را ملاك فهم و تفسير اين متشابهات دانست و عنوان كرد: بايد سيره متشابه ساير معصومين(ع) را در كنار اين محكم قرار داد كه اُم الكتاب، اُم ائمه(ع) و بلكه اُم ابيها است.
وی ادامه داد: يك معنای «اُم ابيها» همين است كه برای فهم سيره پيامبر(ص) كه در نگاه ديگران متشابه تصور می‌شود و برای مثال برای فهم اين كه چرا پيامبر(ص) با يك خانواده وصلت كرده است يا چرا پيامبر(ص) در صلح حديبيه با مشركين صلح كرده است، بايد آن را به سيره حضرت زهرا(ص) برگردانيم. همچنين افعال اهل بيت(ع) گاه با ملاحظاتی انجام می‌شود كه ممكن است فرد دچار سردرگمی شود كه چگونه در يك جا صلح است و در جايی ديگر قيام، يك جا حركت و جای ديگر سكوت.
رستم‌نژاد با بيان اينكه باطن همه اين‌ها را يك سيره نشان می‌دهد و همه اين معماها به دست حضرت زهرا(س) گشوده می‌شود، گفت: سيره حضرت صديقه طاهره(س) اعم از سخن گفتن و خطابه و گريه كردن و حتی وصيت ايشان به خفای قبر و شبانه دفن شدن، بسيار روشن و بیِّن است؛ همه اين‌ها به معنای مبارزه و سازگار نشدن و به اين معناست كه من حرفی دارم و مطلبی دارم. ماجرای فدك او هم برای شناساندن حقيقت است.
اين مدرس حوزه و دانشگاه همچنين در بخش ديگری از اين گفت‌وگو با اشاره به كوثر خوانده شدن حضرت زهرا(س) و ساقی كوثر خوانده شدن اميرالمؤمنين(ع) گفت: به پيغمبر(ص) چيزهای زيادی داده شده است، اما آن‌جا كه در قرآن با حالت امتنان از آن ياد شده است، جايی است كه گفته می‌شود ما به تو كوثر عطا كرديم. اين كوثر همان چيزی است كه سلسله پاك اهل بيت(ع) و بركت عظيم آنها برآمده از آن است و اين بركت محدود به ائمه معصومين(ع) نيست و انسان‌های برجسته و تاريخ‌سازی در اين نسل ظهور كرده‌اند كه همه از جايگاه عظيم‌الشأن وجودی مانند حضرت زهرا(س) حكايت می‌كند؛ وجودی كه دارای ظرفيتی است كه پذيرای چنين خير كثيری است.
رستم‌نژاد با ذكر دلالتی برای كوثر به عنوان حوضی در بهشت، بيان كرد: حوض كوثر در بهشت و وجود مقدس حضرت فاطمه(س) دو نمای يك حقيقت‌اند و هر شخصی كه امروز و در اين دنيا از كوثر ولايت بهره‌مند شد، فردای قيامت از آن حوض بهره‌مند می‌شود و البته مقصود از بهره‌مندی از آن حوض نوشيدن آبی با كيفيتی خاص نيست و هر چند تبلور و نمود آن در ظاهر آب است، اما حقيقت آن به همان ولايت و زهرای صديقه(س) برمی‌گردد كه محكم كتاب ناطق الهی و اُم ائمة النجبا(ع) و اُم ابيها و حجت خداوند بر ديگر حجج اوست كه بايد سيره متشابه اين حجج با محكم سيره حضرت زهرا(س) تفسير شود.