(
امتیاز از 273
)
سيمای پرشكوه ريحانه پيامبر در آيينه قرآن , بخش دوم
ریاحین : ـ برترين سند افتخار
در چشمان نافذ و حق‌بين‌اش اقيانوس بی‌كرانه دانش و بينش به گستره تاريخ فرهنگ‌ها و بعثت‌ها موج می‌زد و در سراسرسازمان وجودش روح يقين و جان ايمان و اخلاص جاری بود.
ناگواری‌ها و مشكلات راه تعالی را با اكسير آگاهی و درايت و با سلاح فرزانگی و خردورزی و دانشوری و انديشه ژرف از سر راه كنار می‌زد و يا هضم و نرم و هنجار می‌نمود و رفعت دانش و اوج والايی و شكوه همه جانبه را با گستره وجودی و تواضع و فروتنی در سازمان وجود خويشتن و در كنار هم جای می‌داد.
جان شيفته‌اش تنها با ياد خدا، عبادت و نيايش با او آرام می‌گرفت و روح تشنه و شيدايش با زلال وحی كه بر قلب مصفّای پدرش محمّد فرود می‌آمد سيراب می‌گشت، و بدين سان بود كه آموزگار ارزش‌ها شد و سند طهارت و قداست و پاكی و شكوه همه‌جانبه او را فرشته وحی از آسمان فرود آورد و در تابلوی زيبای قرآن در چشم‌انداز عصرها و نسل‌ها قرار داد.
* * *
مفسّران و محدّثان و رهروان راه خاندان وحی و رسالت بر اين باورند كه: روزی پيشوای گرانقدر توحيد وارد خانه دخت گرانمايه‌اش فاطمه(س) شد و مهين بانوی اسلام و شوی گرانقدر و دو نور ديده‌اش حسن و حسين را نزد خويش گردآورد، گويی به فرمان خدا بر آن بود كه آنان را نزد خويش فراخوانده و به طور روشن و كامل مشخّص سازد كه خاندان او و ادامه‌دهنده راستين راه او كيانند تا مبادا فردا و فرداها، ديگران خويشتن را در شمار خاندان او جا زنند و سيره و روش عادلانه و توحيدی او را خدشه‌دار و يا ابزار قدرت و سلطه سازند.
هنگامی كه آن چهار اختر تابناك عصمت و طهارت و آن چهار منبع نور و سرچشمه فيض و بركت در كنار خورشيد جهان‌افروز وجود پيامبر، زير «كساء» گرد آمدند، به ناگاه فرشته وحی فرود آمد و اين آيه شريفه را به ارمغان آورد :
«اِنَّما يُريدُ اللّهُ لِيُذْهِبَ عَنْكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَيُطَهِّرُكُمْ تَطْهيرآ»1
«هان ای خاندان رسالت! خدا می‌خواهد پليدی و ناپسندی را از شما دور ساخته و شما را آن گونه كه شايسته و بايسته است، پاك و پاكيزه سازد.»
و بدين سان با آمدن اين موهبت ويژه بر پيامبر گرامی، حقيقت نورانی و سيمای ملكوتی آن گوهرهای ناب و پاك و ناياب، از جمله مام گرانمايه فضيلت و تقوا فاطمه(س)، كه محور و مركز اين خاندان سرفراز و پرافتخار است، آشكار شد و اشعه تابناك اين اختران فروزان آسمان قرآن درخشيدن گرفت و روشن شد كه شريف‌ترين و گرانمايه‌ترين‌های جهان هستی، اين پنج منبع و سرچشمه نور و روشنايی و كمال و جمالند. اينانند كه در زير آسمان نيلگون برترين‌هايند و اينان هستند كه معيار حق و باطل،ميزان‌درستی‌ونادرستی‌والگوی‌عدالت‌وآزادی‌وارزش‌های‌انسانی‌اندوبس.
در اين مورد دلايل بی‌شمار است، از جمله :
الف : پس از فرود آمدن فرشته وحی و آوردن اين ارمغان بزرگ الهی، پيامبر گرامی كه دريافت دارنده وحی و آموزگار آن است، بارها و بارها به مناسبتهای گوناگون به اين واقعيّت تصريح فرمود كه آيه تطهير تنها در مورد دخت گرانمايه‌اش فاطمه و همتای زندگی‌اش اميرمؤمنان و دو نور ديده‌اش حسن و حسين و خود پيامبر است و بس. برای نمونه :
1 ـ پس از فرود فرشته وحی و نزول آيه شريفه، پيامبر در حالی كه خاندانش را گرد آورده بود و دست بر شانه اميرمؤمنان و فاطمه و حسن و حسين داشت، رو به آسمان كرد و نيايشگرانه فرمود :
«اللّهم هؤلاءِ أهل بيتی وخاصّتی فأذهب عنهم الرِّجس وطَهِّرهم تطهيرآ.»2
«بار خدايا! اينان خاندان من هستند، از اين رو گرد پليدی و ناپاكی را از آنان و آسمان زندگی‌شان دور ساز وآنان را آن گونه كه خود می‌پسندی، پاك و پاكيزه گردان.»
2 ـ و نيز از آن گرامی آورده‌اند كه در همان حال كه دست بر شانه‌های فاطمه و شوی گرانقدر و دو فرزندش نهاده بود، افزود :
«اللّهم اِنّ هؤلاءِ آل محمّد، فاجعل صلواتِک وبركاتِک علی محمّد وعلی آل محمّد، اِنّک حميد مجيد.»3
«بار خدايا! به راستی كه اينان خاندان پيامبرت «محمّد» هستند، پس درودها و بركات خويش را بر محمّد و بر خاندان او فرو فرست كه تو درخور ستايش و بزرگواری هستی.»
ب : پيشوای بزرگ توحيد افزون بر مشخّص ساختن آن شايسته‌ترين‌های گيتی به صورت گرد آوردن در زير «كساء» و تصريح به اين حقيقت به مناسبتهای گوناگون، باز هم برای روشن ساختن اين واقعيّت آشكار دست به كار حكيمانه و جالبی زد و آن اين بود كه پس از فرود آمدن اين آيه شريفه تا پايان عمر ظاهری‌اش هر روز به هنگام طلوع فجر و سپيده سحر كه به سوی مسجد حركت می‌كرد، در برابر خانه سالار بانوان بهشت می‌ايستاد و با صدای رسا ندا می‌داد كه :
«الصّلوة، الصّلوة، اهل البيت، اِنّما يُريد اللّه ليذهبَ عنكمُ الرِّجس...»4
«نماز! نماز! هان ای خاندان وحی و رسالت!...»
كه اين كار حكيمانه و جالب پيامبر را برخی شش ماه ناظر بوده و گزارش كرده‌اند و برخی نُه ماه و برخی كه ساكن مدينه بوده و هميشه ناظر بوده‌اند، تا رحلت آن حضرت نظاره نموده و گزارش كرده‌اند.5
احمد بن حنبل يكی از پيشوايان اهل سنّت در مسند خويش آورده است كه شش ماه پس از فرود آمدن اين آيه شريفه و اين سند افتخار و برتری خاندان پيامبر، آن حضرت هر روز صبح كه به هنگام نماز بامدادی از برابر خانه دخترش عبور می‌كرد، می‌ايستاد و با صدای رسا و بلند می‌فرمود :الصّلوة، الصّلوة، يا اهل البيت!...
نماز! نماز! هان ای خاندان رسالت!...» و آن‌گاه آيه شريفه را تلاوت می‌فرمود كه :
«انّما يريد اللّه ليذهب عنكم الرّجس اهل البيت...»
و دانشمند ديگر اهل سنّت در كتاب خويش آورده است كه پيامبر گرامی هر سپيده سحر و هر طلوع فجر كه برای نماز به مسجد می‌رفت، در برابر خانه دخت ارجمندش می‌ايستاد و ضمن تلاوت آيه شريفه «تطهير» می‌فرمود:
«الصّلوة، الصّلوة، يا اهل البيت!...»
«نماز! نماز! ای خاندان رسالت!...» و اين كار فراتر از نُه ماه ادامه داشت.
خاطرنشان می‌گردد كه اين روايت از سيصد تن از ياران پيامبر گزارش شده است6 و يكی از دانشمندان بزرگ اهل
سنّت اين روايات را به طُرق متعدّد از راويان مختلفی گرد آورده است.7
ج : خود زنان شايسته و پرواپيشه پيامبر بارها تصريح كردند كه آيه شريفه «تطهير» نه در مورد همسران پيامبر، كه درباره دخت ارجمند او و همتای گرانقدرش، اميرمؤمنان، و دو گل بوستان او حسن و حسين(عليهم السلام) به همراه پيامبر است.از جمله :
1 ـ از «امّ سلمه» آن بانوی درست‌انديش و با اخلاص كه همسر پيامبر و ناظر بر جريان بود و خود فرود آيه شريفه و تلاوت آن به وسيله پيامبر و دعا و نيايش آن حضرت و گرد آمدن آن پنج وجود گرانمايه در زير «كساء» را می‌نگريست، آورده‌اند كه:
من هم شوق‌زده گام به پيش نهادم و از پيامبر اجازه خواستم تا در كنار آن اختران تابناك قرار گيرم و از انوار معنوی آنان بهره‌ور گردم كه پيامبر مهر و رحمت به من اجازه نداد و در حالی كه دامن «كساء» را جمع می‌كرد، فرمود :
«اِنَّکِ عَلی خَيْر.»8
«تو عنصر نيكورفتاری هستی و بر راه درست گام سپرده‌ای اما به اين حريم راه نداری.»
2 ـ و نيز از «عايشه» آورده‌اند كه در غروب زندگی‌اش ضمن تأسّف از مخالفت با خاندان وحی و رسالت و دخالت در جنگ «جمل» گفت: فاطمه محبوب‌ترين انسانها نزد پيامبر بود و همين گونه همتای زندگی او اميرمؤمنان؛ من خود ديدم كه پيامبر آن دو و حسن و حسين(عليهم‌السّلام) را در زير «كساء» گرد آورد و آن‌گاه فرمود:
«اللّهم هؤلاء اهل بيتی وحامّتی فاذهب عنهم الرّجس وطهّرهم تطهيرآ.»
«بار خدايا! اينان خاندان و حاميان راستين من و راه و رسم من هستند، پس پليدی و آلودگی‌ها را از آنان و آسمان زندگی‌شان دور ساز.»
آن‌گاه می‌افزايد: من نيز پيش رفتم و گفتم :
«يا رسول اللّه، أَنَا من اهلک؟»
من هم از خاندان تو هستم و جزء اينان؟
كه فرمود: «دور شو، تو بر نيكی هستی اما از اينان نمی‌باشی. «تنحّی فانّک الی الخير.»9
د : اميرمؤمنان و ديگر پيشوايان نور بدين واقعيّت تصريح كرده و به مناسبتهای گوناگون و بحث و گفتگوها آن را فرود آمده در شأن همان پنج نور پاك دانسته و خود را از آن خاندان شمره‌اند.
برای نمونه :
اميرمؤمنان در برابر انبوهی از مردم در گفتگو با ابوبكر فرمود :
«أ تقرءُ كتابَ اللّه؟»
«آيا قرآن را آن گونه كه شايسته است می‌خوانی؟»
او پاسخ داد: آری!
پرسيد: «از سخن آفريدگار هستی و از آيه شريفه «تطهير» سخن بگو و بگو در مورد چه كسانی فرود آمده است؟ در مورد ما يا ديگران؟»
«اخبرنی عن قول اللّه... انّما يريد اللّه... فيمن نزلت؟ فينا او فی غيرنا؟»
ابوبكر پاسخ داد در مورد شما و نه ديگران.10
هـ: انبوهی از ياران پيامبر خود اين واقعيّت را بارها از پيامبر شنيده و روايت كرده‌اند.
علّامه امينی در اين مورد آورده است كه: تمام صحابه و تابعين در اين مورد همرأی و همسخن هستند كه آيه شريفه تطهير در شأن پنج نور مقدّس است و تنها «عكرمه» است كه داستان سياق آيات از او نقل شده است.
و آن‌گاه مشخصّات سيصد تن از كسانی را كه اين واقعيّت را نقل كرده‌اند بر شمرده است.11
ز : و ديگر اينكه دانشمندان و محدّثان و مفسّران پس از تحقيق گسترده در انبوه روايات همگی بر آنند كه آيه شريفه در مورد پيامبر و دخت گرانمايه او و اميرمؤمنان و دو ريحانه بوستان اوست و چون در مورد شأن نزول آيه، سخن صريح و معتبری از پيشوای گرانقدر توحيد موجود است، بايد تابع نصّ بود.
با اين بيان، «اهل بيت» در آيه شريفه همان گونه كه تحقيقات گسترده و دامنه‌دار مفسّران، محدّثان، سيره‌نويسان و دانشوران علوم اسلامی نشان می‌دهد، پنج سرچشمه نور و همان پنج منبع بركت و رحمت و همان پنج اختر تابناكند؛ و آنان عبارتند از :
فاطمه و پدر گرانقدرش،
فاطمه و شوی پرفضيلتش،
فاطمه و دو فرزند گرانمايه‌اش.
و اين نيز پرتوی از شكوه و معنويّت فاطمه و سيمای ملكوتی او در قرآن را نشانگر است.
پی نوشت:
- سوره احزاب، آيه 33.
- شواهدالتنزيل، ج 2، ص 32.
- الدّرالمنثور، ذيل آيه مورد بحث.
- شواهدالتنزيل، ج 2، ص 11.
- شواهدالتنزيل، ج 2، ص 29.
- الاسلام و الشيعة، محمود شهابی، ج 1، ص 223.
- شواهدالتنزيل، ج 2، ص 32.
- مجمع‌البيان، ذيل آيه شريفه.
- مجمع‌البيان، ذيل آيه شريفه.
- فاطمة الزهراء من المهد الی اللّحد، ص 72.
- فاطمة الزهراء من المهد الی اللّحد، ص 30.
منبع: کتاب سيماو سيره ريحـانه پيامبر(صلی الله علیه و آله)
تالیف: حجت الاسلام و المسلمین استاد علی كرمی فريدنی